دکترعباس کبریایی‌زاده؛ رئیس سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی غذایی ایران: بیش از 80درصد از نیاز کشور را تولیدات داخلی مکمل تامین می‌کند. مصاحبه اختصاصی با دکترعباس کبریایی‌زاده؛ رئیس سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی غذایی ایران در حال حاضر، بزرگترين مشکلات و دغدغههاي توليدکنندگان مکمل در کشور چيست؟ اگر تاريخچه توسعه خطوط توليد مکملها را در ايران بررسي کنيم، متوجه ميشويم که در سال 1387، بيش از 80 درصد از بازار داخل در اختيار محصولات وارداتي بود و شاهد وجود انواع متنوعي از محصولات مکمل وارداتي در بازار بوديم. با شکلگيري سنديکاي توليدکنندگان مکملهاي رژيمي و غذايي و با مساعدت وزارت بهداشت، توليد مکملها سرعت و شتاب بيشتري گرفت و امروزه ما قادريم که80 درصد از نياز کشــور را در داخل توليد کنيم و تنها براي برطــرف کردن 20 درصــد از نياز بازار به واردات نيازمنديم. در حوزه مکملها نيز مانند ساير صنايع، در سالهاي اخير تکنولوژيهاي جديدي وارد شده مانند فرمولاسيونهاي ليپوزومال و فرمولاسيونهاي کنترل ريليز که براي گروههاي سني متفاوت و زنان باردار هم قابل استفاده است. ما شاهد هستيم که در صنعت داروسازي ايران، ظرفيت استفاده از تکنولوژيهاي نوين چه در بخش پروبيوتيکها و چه در بخش فرمولاسيونهاي کنترل ريليز ايجاد شده است و در حال حاضر که ما درباره مکملها توليد آن در کشور صحبت ميکنيم، ميتوانيم قاطعانه بگوييم در داخل توانايي و دانش توليد مکملهاي سنتي و مکملهايي با فرمولاسيونهاي نوين را داريم. از طـرفي ديگر نگراني هميشگي ما در خصوص مکملها اين است که اين محصـولات قابليت آلوده شدن به مواد غيرمجاز را دارند زيرا اصولا سـاختار مکملها به گونهاي اسـت که به دليل تعدد موادي که در آنها اسـتفاده ميشود و تفـاوتهاي ماهيتي که اين مواد با يکديگر دارند، امکان تقلب هم در کيفيت آن مواد و هم افزودن موادي که به اصـطلاح غيرقانوني هستند وجود دارد. ما بهعنوان کساني که خود را مسـئول سلامت مردم ميدانيم و همچنين بهعنوان سنــديکايي که نمايندگي بخش توليد را در کشــور بر عهده دارد اصرار بر اين داريم که اين فرآوردهها در داخل توليد شوند، به اين دليل که نظارت خاصي در روند توليد فرآوردههاي خارجي وجود ندارد و ما فکر ميکنيم که وزارت بهداشت، سنديکاها و جامعه علمي بايد در راستاي سلامت مردم تلاش کنند تا مکملها را در يک زنجيره تامين سالم در اختيار مصرفکنندگان قرار دهند. در گذشته انجمني تحت عنوان انجمن پروبيوتيک وجود داشت، آيا اکنون اين انجمن منحل شده يا با سنديکاي توليدکنندگان مکملهاي رژيمي غذايي ايران ادغام شده است؟ در خصوص منحل شدن اين انجمن اطلاعي ندارم اما تقريبا تمام توليدکنندگان محصولات پروبيوتيک شرکتهايي هستند که عضو سنديکاي توليدکنندگان مکملهاي رژيمي غذايي ايران نيز بوده و حضورشان بسيار مغتنم و موثر است. ايران جز کشورهايي است که ميتوان گفت در جهان و در توليد محصولات پروبيوتيک پيشرو بوده است و ما تقريبا تمام محصولات پروبيتويک را از توليدات داخل تامين ميکنيم. آيا در حال حاضر تقلبي در توليد مکملها صورت ميگيرد؟ به دليل نوع ساختاري که در مکملها وجود دارد و از انواع ويتامينها، املاح، عصارههاي طبيعي گياهي براي توليد آنها اســـتفاده ميشود، زمينه افزودن مواد غيرمجاز به آنها وجود دارد و وقتي که اين مواد افزوده شدند نيز امکان شـــناسايي آنها راحت نخواهد بود، بنابراين در توليد مکملها بهدليل هدفگذاري که از مصرف آنها وجود دارد و همچنين تغييراتي که مصرفکننده خواهان مشاهده آن است (مانند شـــادابي، افزايش انرژي، ارتقـــا سـلامت، کاهش وزن، افزايش اشتها و از اين قبيل تغييـــرات) امکان تقلب را افزايش ميدهد. يک داروي شيميايي و بيولوژيک را در نظر بگيريد، به دليل اينکه اين فرآوردهها داراي يک مولکول واحد هستند اگر يک فرآورده غيرمجاز به آن افزوده شود قابل شناسايي است، يعني زماني که محصول را به دستگاه آناليز بزنيد پيک اضافه را مشاهده خواهيد کرد. اما در مورد مکملها به دليل تعدد موادي که به کار گرفته ميشود معمولا پيکهاي اضافه در آناليزها ديده نميشوند و مخفي باقي ميمانند، به همين دليل امکان تقلب در چنين فرآوردههايي بالاست. يکي از دلايلي که اصرار بر سرمايهگذاري در توليدات داخل داريم اين است که توليدکنندگان ما انگيزهاي براي تقلب در بازار ندارند و با کوچکترين انحراف و يا تقلب باعث خواهد شد که اصل سرمايه آنها آسيب ببيند و اين در حالي است که توليدکننده محصولات غيراستاندارد ساير کشورها چنين تهديدي را حس نميکنند. مسـئله ديگــر اين است که وزارت بهداشــت و سازمان غذا و دارو بر شرکتهاي داخلي فعال در اين حوزه نظارت و بازرسـيهاي مستمر دارند و همچنين تمام مواد اوليه تحت نظارت وزارت بهداشت وارد ميشود و امکان ندارد مادهاي اسـتفاده شود که نظام ثبت و ضبط بر آن حاکم نباشد. آيا در زمينه توليد مکملهاي دارويي به خودکفايي رسيده ايم؟ 80 درصد بازار در اختيار توليدکنندگان داخلي است اما ما معتقديم که 100 درصد نياز جامعه از طريق توليدات قابل تامين است. اين صنعت به مرحلهاي از رشد و توانمندي رسيده است که شرکتهاي حاضر از تمام ظرفيتهاي خود براي افزايش بهرهوري و توليد استفاده ميکنند. به همين دليل است که در هشتمين همايش مکملهاي غذايي و رژيمي که يکي از همايشهاي تخصصي اين حوزه به شمار ميآيد اکثر توليدکنندگان داخلي مکملها در آن مشارکت فعال دارند. من معتقدم ما نيازي به واردات نداريم، خصوصا در شرايط تحريم که محدويديت منابع ارزي داريم. آيا در حوزه مکمل امکان صادرات داريم و در حال حاضر فعاليتي در زمينه صادرات صورت گرفته است؟ بهطور سنتي بازارهاي صادراتي ايران بازارهاي منطقه آسياي ميانه مانند عراق، سوريه و افغانستان است و تقريبا عمر شرکتهاي توليد مکملهاي نوين در ايران کمتر از 10 سال است. ما شاهديم، عليرغم مدت زمان کمي که شرکتها از تکنولوژيهاي نوين استفاده کردهاند، صادرات رشد بسيار قابل ملاحظهاي داشته است، زيرا حضورشان در روسـيه و سـاير کشــورهاي آســـياي ميانه بسيار خوب بوده و حتي به برخي از کشورهاي اروپايي مثل اتريش صادرات مکملها را داشتند. بنابراين به اعتقاد من اين صنعت خيلي زود ميتواند تراز تجاري خود را مثبت کند. توليد مکملهاي رژيمي و دارويي را در سالها اخير، چگونه ارزيابي ميکنيد؟ برخلاف دارو که ما آمارنامه هاي ملي و بين المللي را بهصورت مســـتمر داريم، در خصـــوص مکملها در کشــورهاي مختلف مقررات متفاوتي حاکم است، براي مثال در برخي از کشورها مقررات غذا و دارو بر مکملها نيز حاکم است، به همين خاطر، نظام ثبت اطلاعات مدوني را در بسياري از کشـــورها نداريم و نميتوانيم بگوييم رتبه توليدات کشــــور در دنيا يا منطقه به چه صورت است. اما قطعا ايران جز کشــورهايي است که تمام اشکال و فرمولاســيونهاي مربوط به مکملها اعم از انواع شير خشک براي اطفال تا مکمل براي ســالمندان و گروههاي خاص و حتي مکملهايي که در بيماريهاي خاص جنبههاي درماني دارند، را توليد ميکند و امروز پـس از 10 سال ســرمايه گذاري در حوزه مکملها، شاهد اين هستيم که هيچ مکملي در دنيا وجود ندارد که ما امکان توليد آن را در داخل کشــــور نداشته باشيم.